RAM máy tính là gì? Phân loại và tác dụng của RAM

RAM máy tính là gì? Nó có vai trò như thế nào đối với hiệu năng của máy tính? Làm sao để chọn mua và nâng cấp RAM phù hợp? Bài viết này, ICT Sài Gòn sẽ cung cấp cho bạn tất cả những kiến thức cần thiết về RAM, giúp bạn hiểu rõ hơn về thành phần quan trọng này của máy tính.   

RAM máy tính là gì?   

RAM là viết tắt của Random Access Memory, dịch ra tiếng Việt có nghĩa là bộ nhớ truy cập ngẫu nhiên. Đây là một loại bộ nhớ tạm thời của máy tính, có chức năng lưu trữ dữ liệu và chương trình đang được sử dụng trong thời gian ngắn.   

Khác với bộ nhớ ngoài như ổ cứng hay USB dùng để lưu trữ vĩnh viễn, RAM chỉ giữ dữ liệu tạm thời trong quá trình máy tính hoạt động. Khi tắt nguồn, mọi dữ liệu trong RAM sẽ bị xóa sạch.RAM có tốc độ truy xuất dữ liệu rất nhanh, giúp CPU xử lý thông tin một cách mượt mà và hiệu quả. Dung lượng RAM càng lớn thì máy tính có thể xử lý càng nhiều tác vụ cùng lúc mà không bị đơ hay giật lag.   

Xem thêm: CPU là gì? Cấu tạo và chức năng của CPU 

Ngoài ra, RAM còn được gọi là bộ nhớ trong để phân biệt với các thiết bị lưu trữ bên ngoài. RAM cũng khác với ROM (bộ nhớ chỉ đọc) ở chỗ nó cho phép ghi và xóa dữ liệu linh hoạt.   

Cơ chế hoạt động của RAM   

Khi bạn mở một ứng dụng hay tập tin nào đó, hệ điều hành sẽ tải dữ liệu của nó từ ổ cứng lên RAM. Lúc này, CPU có thể truy cập trực tiếp vào RAM để đọc và xử lý dữ liệu một cách nhanh chóng.   

Mỗi ô nhớ trong RAM được đánh địa chỉ riêng, nhờ đó mà CPU có thể truy cập ngẫu nhiên đến bất kỳ vị trí nào mà không cần theo thứ tự. Đây chính là lý do RAM được gọi là bộ nhớ truy cập ngẫu nhiên.Tốc độ truyền tải dữ liệu của RAM phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại RAM, tốc độ RAM, bus RAM... Các thông số này sẽ được đề cập chi tiết hơn ở phần sau.   

Cấu tạo RAM laptop, máy tính   

Một thanh RAM thường bao gồm các thành phần chính sau:   

• Bo mạch   

Đây là bảng mạch chính của RAM, trên đó gắn các linh kiện điện tử như chip nhớ, chip điều khiển, tụ, trở…   

• Vi xử lí   

Chip này có nhiệm vụ điều khiển các hoạt động đọc/ghi dữ liệu của RAM theo lệnh từ CPU.   

• Ngân hàng bộ nhớ   

Gồm nhiều chip nhớ được chia thành từng ngân hàng (bank) để lưu trữ dữ liệu. Số lượng ngân hàng tùy thuộc vào dung lượng và loại RAM.   

• Chip SPD   

SPD (Serial Presence Detect) là chip nhỏ chứa các thông tin về thông số kỹ thuật của RAM như dung lượng, tốc độ, điện áp, timing... Nhờ đó mà hệ thống có thể nhận diện và cài đặt RAM một cách tự động.   

• Bộ đếm   

Đây là mạch điện tử dùng để đếm xung nhịp (clock) và đồng bộ hoạt động của RAM với các thành phần khác trên mainboard.   

Xem thêm: Card màn hình là gì? Cấu tạo và chức năng của card màn hình 

Các dòng RAM phổ biến hiện nay   

Ngày nay, có rất nhiều chuẩn RAM khác nhau đang được sử dụng trên thị trường. Dưới đây là một số loại phổ biến nhất:   

RAM DDR3   

DDR3 (Double Data Rate 3) là chuẩn RAM ra đời từ năm 2007 và đã trở nên rất phổ biến trong nhiều năm sau đó. DDR3 có tốc độ cao gấp đôi so với thế hệ trước là DDR2, đạt từ 800 - 2133 MHz. Dung lượng của một thanh RAM DDR3 dao động từ 1GB - 8GB.   

Ưu điểm của DDR3 là giá thành rẻ, tương thích với nhiều loại CPU và mainboard. Tuy nhiên, nhược điểm là tốc độ và dung lượng bị giới hạn, không đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của người dùng hiện nay.   

RAM DDR4   

Kế thừa những ưu điểm của DDR3, RAM DDR4 có nhiều cải tiến vượt trội về hiệu năng và khả năng tiết kiệm điện năng. DDR4 hoạt động ở mức điện áp thấp hơn (1.2V so với 1.5V của DDR3), nhưng tốc độ lại nhanh hơn nhiều, lên tới 4800 MHz.   

Dung lượng tối đa của một thanh RAM DDR4 cũng được nâng lên đến 32GB, gấp 4 lần so với DDR3. Nhờ vậy mà DDR4 có thể đáp ứng tốt cho các tác vụ nặng như chơi game, thiết kế đồ họa, render video...Tuy nhiên, giá thành của DDR4 cũng cao hơn đáng kể so với DDR3. Đồng thời, nó đòi hỏi mainboard và CPU phải hỗ trợ chuẩn DDR4 mới có thể sử dụng được.   

Xem thêm: Ổ cứng là gì? Công dụng, cấu tạo của ổ cứng Laptop 

RAM DDR5   

DDR5 là thế hệ RAM mới nhất vừa được giới thiệu vào năm 2020. So với DDR4, DDR5 có tốc độ gấp đôi (lên tới 8400 MHz), điện áp thấp hơn (1.1V) và dung lượng tối đa lên tới 128GB cho một thanh RAM.DDR5 hứa hẹn sẽ mang lại hiệu năng vượt trội cho máy tính, đặc biệt là trong các ứng dụng đòi hỏi xử lý dữ liệu lớn như trí tuệ nhân tạo, big data, điện toán đám mây…   

Tuy nhiên, DDR5 vẫn đang trong giai đoạn phát triển và chưa được thương mại hóa rộng rãi. Giá thành của nó cũng sẽ rất đắt đỏ khi mới ra mắt. Phải mất vài năm nữa, DDR5 mới có thể trở nên phổ biến như DDR4 hiện nay.   

Các lưu ý khi lựa chọn RAM cho laptop   

Để chọn được thanh RAM phù hợp cho chiếc laptop của mình, bạn cần lưu ý một số yếu tố sau:   

Về loại RAM   

• Trước tiên, hãy kiểm tra xem laptop của bạn hỗ trợ loại RAM nào (DDR3, DDR4 hay DDR5). Thông tin này có thể tra cứu trong tài liệu hướng dẫn sử dụng hoặc trên website của nhà sản xuất.   
• Bạn cũng cần chú ý đến các thông số khác như bus RAM, timing, ECC... sao cho tương thích với mainboard. Nếu không, RAM có thể sẽ không hoạt động hoặc gây ra lỗi hệ thống.   

Thông số RAM   

• Dung lượng: Tùy vào nhu cầu sử dụng mà bạn có thể chọn dung lượng RAM từ 4GB, 8GB, 16GB, 32GB... Nếu chỉ dùng để lướt web, xem phim thì 4GB là đủ. Còn nếu chơi game nặng hay làm đồ họa thì nên dùng từ 16GB trở lên.   
• Tốc độ: Tốc độ RAM càng cao thì máy tính xử lý dữ liệu càng nhanh. Tuy nhiên, bạn cũng cần căn cứ vào tốc độ tối đa mà CPU và mainboard có thể hỗ trợ để chọn cho phù hợp. Thông thường, tốc độ từ 2666 MHz là đủ dùng cho đa số người dùng.   
• Số kênh: RAM có thể chạy ở chế độ đơn kênh (single channel) hoặc kép (dual channel). Chế độ kép cho tốc độ nhanh hơn nhưng cần gắn 2 thanh RAM giống nhau. Còn chế độ đơn thì linh hoạt hơn, có thể dùng 1 hoặc 2 thanh khác nhau.   
• Thương hiệu: Bạn nên ưu tiên các thương hiệu RAM uy tín, chất lượng như Kingston, Corsair, G.Skill, Crucial... để đảm bảo độ ổn định và bền bỉ cho máy tính.   

Xem thêm: Ổ D là gì? Ổ C là gì? Sự khác nhau giữa ổ C và D 

Câu hỏi thường gặp   

• RAM laptop và RAM máy tính để bàn có gì khác nhau?   

RAM laptop thường có kích thước nhỏ gọn hơn (SO-DIMM), trong khi RAM máy bàn lại to hơn (DIMM). Ngoài ra, tùy từng model mà laptop có thể hàn cố định RAM hoặc cho phép nâng cấp tối đa 1-2 khe cắm. Còn máy bàn thường có từ 2-4 khe cắm RAM và dễ dàng tháo lắp.   

• Có nhất thiết phải sử dụng RAM cùng hãng với mainboard và CPU không?   

Không nhất thiết phải dùng RAM cùng hãng với các linh kiện khác. Quan trọng là phải đảm bảo sự tương thích về các thông số như chuẩn RAM, bus, timing... Tuy nhiên, một số hãng mainboard như Asus có danh sách các loại RAM tối ưu (QVL) mà bạn nên tham khảo.   

• Nên chọn 1 thanh RAM dung lượng lớn hay nhiều thanh nhỏ?   

Tốt nhất là nên sử dụng ít nhất 2 thanh RAM có dung lượng bằng nhau để có thể kích hoạt chế độ dual channel, giúp tăng hiệu năng. Thay vì dùng 1 thanh 16GB, bạn nên dùng 2 thanh 8GB để phát huy tối đa sức mạnh của RAM.   

• Máy tính có thể tự động tăng dung lượng RAM khi cần thiết được không?   

Không, dung lượng RAM là cố định và không thể tự động tăng lên. Nếu muốn RAM nhiều hơn, bạn phải mua thanh mới có dung lượng cao hơn hoặc gắn thêm thanh thứ 2 (nếu mainboard hỗ trợ và còn khe trống).   

• Làm sao biết được máy tính đang sử dụng bao nhiêu RAM?   

Trên Windows, bạn có thể vào Task Manager (Ctrl + Shift + Esc) và chọn tab Performance để xem lượng RAM   

Trên đây là những kiến thức cơ bản và hữu ích về RAM mà bạn cần nắm vững. Việc hiểu rõ RAM máy tính là gì, cách hoạt động và các thông số quan trọng của nó sẽ giúp bạn tối ưu hiệu năng của chiếc laptop hay PC của mình. Đừng quên rằng, RAM chỉ là một trong nhiều yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ xử lý của máy tính, bên cạnh CPU, ổ cứng, card đồ họa... Chọn lựa một cấu hình cân đối và phù hợp với nhu cầu sẽ mang lại trải nghiệm tốt nhất cho bạn.